Dapper

David Bowie - ★

En daar is-tie dan, het achtentwintigste studio-album van David Bowie, de opvolger van 2013's The Next Day. Twee maanden geleden aangekondigd, twee songs al eerder als download beschikbaar gesteld, inclusief bijbehorende video's. Commercieel gezien volledig gescript. Niet zoals bij Ziggy 'at maximum volume', maar nu 'at maximum media exposure'. En dat is gelukt, het zal nagenoeg niemand zijn ontgaan dat Bowie er is, dat Blackstar er is. Want zo spreek je dat ★-symbool uit.

Het is een beetje moeilijk toegankelijk album, het is allemaal wat ingewikkelder dan de vorige cd's. Daarop staan voornamelijk lekker vlotte pop-rockers. Deze keer is dat iets anders.

Wat als eerste opvalt is het aantal tracks: zeven tracks slechts, alleen op Station to Station (1975) stonden er minder. En dan de speelduur, 41:13, relatief kort voor een cd. Maar dat zijn slechts de kwantitatieve kenmerken, belangrijker is natuurlijk wat je als muziek te horen krijgt. En dat is iets bijzonders.

De eerste track is de title-track, Blackstar. Een lang stuk, bijna tien minuten, slechts vijftien seconden korter dan het langste Bowie-nummer ooit (Station to Station). En ik denk dat dit eigenlijk nog langer had moeten zijn, maar omdat iTunes 10 minuten als maximum aanhoudt voor een download is dit het. Het stuk heeft een opbouw vergelijkbaar met Sweet Thing / Candidate / Sweet Thing (reprise). Deel één is ingetogen maar klinkt ingewikkeld vooral vanwege de drums. Dat verandert in deel twee, een deel met andere melodieën en een andere akkoordenstructuur maar ook met rustiger, minder nerveus slagwerk. Daarna komt de melodie en harmonie van deel één weer terug, maar nu zonder die jazzy drums. De bassist voegt hier ook nog allerlei mooie lijntjes toe, zodat je na die tien minuten eigenlijk nog niet eens toe bent aan het slot. Had van mij best nog wel even door mogen gaan.

Daarna wordt het donker. 'Tis a Pity She Was a Whore is gekkenwerk. Uptempo, ritme vergelijkbaar met Jump They Say, waanzinnige saxofoon, af en toe bijna hysterische zang. Na meer dan tien keer beluisteren weet ik het nog niet: is dit nu geniaal of krankzinning? Ze zeggen wel eens dat die twee heel dicht bij elkaar liggen, en hier blijkt dat maar weer.

In Lazarus neemt Bowie gas terug. Geschreven als title-track voor een Broadway-musical. Zeer sfeervol, mooi, bijna ambient. Niet moeilijk of zo. Hier een eerste hoofdrol voor de saxofoon. Dit doet denken aan de instrumentale stukken op Low, Subterraneans of zo. Het schetst in elk geval een dergelijke atmosfeer. Prachtig, rustgevend, een eerste hoogtepunt.

En dan komt Sue (or in a Season of Crime). Het nummer kenden we al van de 2014-compilatie Nothing Has Changed. Maar dat was een opname met een jazz-orkest. Deze keer is het een rock-band die Bowie begeleidt. Dat maakt het iets gemakkelijker, maar niet heel erg. Ik blijf Sue een beetje (te) ingewikkeld vinden, voor mij is dit 'm niet. En ik betwijfel of het 'm ooit zal worden.

Vanaf hier is het een min of meer downhill race. Hier wordt het allemaal iets eenvoudiger. Girl Loves Me is een lekkere pop-rocker. Synth-pop, klinkt heel erg jaren tachtig.

Dollar Days is de meest toegankelijke song. Rustig, piano, akoestische gitaren. Maar ook weer die saxofoon! En de basgitarist doet het ook prachtig.

En dan is daar al weer het laatste nummer, I Can't Give Everything Away. Pakkende song. Zeer poppy. Er zit een nadrukkelijke mondharmonica in, waardoor de associatie met Never Let me Down al snel gemaakt is natuurlijk. Maar de overall sound is meer die van de laatste albums. Heathen meets Never Let Me Down zou je bijna zeggen. En ook hier weer die saxofoon. Het outtro is in één woord indrukwekkend, met een fantastische gitaarsolo.

Ik vind het een dapper album. Tal van stukjes, thema's, geluidjes, die me aan vroeger werk doen denken. Maar het is absoluut geen album waarop Bowie zijn kunstjes uit het verleden herhaalt. Het is allemaal zeer oorspronkelijk en zeker niet risicomijdend. Ik ben blij dat het er is en ik ga dit nog heel vaal beluisteren. Alleen Sue zal vaak gezapt worden.

Tracks
Blackstar - 'Tis a Pity She Was a Whore - Lazarus - Sue (Or in a Season of Crime) - Girl Loves me - Dollar Days - I Can't Give Everything Away