De moraal

De Tour van 2007 zit erop. Het was weer een enorm spektakel; sportief gezien mooier dan ooit, meer publiciteit dan ooit. Ook deze Tour de France was weer een hoogtepunt in het sportjaar; de Tour maakt elk jaar weer de vooraf hooggespannen verwachtingen waar.

En toch hadden veel mensen het erover dat de Tour in een crisis verkeert. En dan doelen ze natuurlijk op het dopinggebruik door de renners. Ik denk niet dat crisis het juiste woord is. Immers, bij een crisis heb je het over een kortstondige situatie, die daarna weer overgaat. En dat is bij de Tour, bij het wielrennen, niet zo. De Tour Dopage van 1998 ligt inmiddels negen jaar achter ons. Een beetje lang voor een crisis. En er is nog geen enkel zicht op een verbetering.

De strijd tegen het gebruik van doping in de wielersport is nog lang niet gewonnen. En ik ben ervan overtuigd dat deze strijd niet gewonnen kan worden binnen de huidige structuren binnen die sport. Met structuren bedoel ik de verschillende partijen die erbij betrokken zijn: de renners, de ploegen, de sponsors, de organisatoren van de wedstrijden en de UCI. Voor het overzicht laat ik de omgeving (de pers, het publiek) er nog maar even buiten, al zou je kunnen stellen dat ook zij hun invloed hebben.

De renners willen fietsen, willen geld verdienen, willen winnen. Daar is niks mis mee, dat is nou juist de sport. Renners zullen altijd alles doen om te winnen. Binnen de regels, buiten de regels. Zo lang je niet wordt betrapt is vals spelen toegestaan. Dat is in elke sport zo'n beetje de overheersende moraal. Kom bij sporters niet aan met mooie verhalen over ethiek, ze zullen je glazig aankijken, een nietszeggende reactie geven en zich vervolgens afvragen hoe ze de volgende koers kunnen winnen. Alles is okee, als je maar niet zo stom bent om je te laten betrappen.

Binnen de ploegleidingen ligt het anders. Ook daar staat winnen centraal. "Zorg dat je niet gepakt wordt", is de voorwaarde daarbij. Dat leidt bij een aantal ploegleiders tot een houding waarbij de regels heilig zijn: zolang een renner de regels niet overtreedt is het okee. Normen en waarden: sportief succes is het belangrijkst, de dopingregels zijn de norm.

De sponsors lijkt het allemaal niet veel uit te maken. Natuurlijk, ze leggen veel geld op tafel om hun naam in de publiciteit te krijgen. Liefst positieve publiciteit natuurlijk. Maar dat hoeft niet. Negatieve reclame is ook reclame, denken ze vaak. En daar hebben ze gelijk in. Voor deze tour wist ik niet dat Astana de hoofdstad is van Kazachstan, nu wel. Daar heeft Vino toch maar mooi voor gezorgd. Sponsors willen waar voor hun geld. En de Tour de France geeft ze dat. Altijd.

De organisatoren van de koersen willen wat zij noemen 'schone wedstrijden'. Logisch. Ze willen een echte winnaar, geen valsspeler. Ik denk dat dat een illusie is. Renners en ploegen gooien het vaak op een akkoordje. Renners verkopen overwinningen aan elkaar. Ploegen vormen tijdens de koers gelegenheidscoalities. Dat draagt allemaal niet bij aan een "schone wedstrijd". Nou en? De organisator van de Tour, de ASO, eist van de renners en de ploegen dat ze zich niet met doping inlaten. Maar de ASO heeft zelf geen middelen om die eis te handhaven. Dat ligt bij de bond, de UCI.

De UCI stelt de anti-dopingregels op en ziet toe op de handhaving. Dat doen ze voortvarend. Telkens weer worden renners betrapt. Op het gebruik van verboden middelen, op het niet naleven van de regels. En consequent leidt dat tot schorsingen. Prima.

Zo lang ieder in zijn eigen rol blijft zal er geen structurele verandering plaatsvinden. Renners blijven gebruiken, ploegleidingen weten dat en dekken de risico's af, sponsoren maken hun eigen afwegingen, organisatoren blijven klagen dat er vals gespeeld wordt, en de bond zal de ene na de andere renner schorsen.

En dus zal er volgend jaar weer een Tour de France zijn. En weer zullen er renners tegen de lamp lopen. En weer zullen de ploegleiders om het hardst roepen dat zij er niets aan kunnen doen. En weer zal de ASO de UCI betichten van incompetentie. En weer zal de UCI beweren dat het controlesysteem werkt. Kortom: alles blijft bij het oude.