rivieren

Gisteren schreef ik een beschouwing over de intrensieke schoonheid van het begrip "grens". Het is niet helemaal toevallig dat ik in het voorbeeld daarbij refereerde aan de Rijn en de Donau. Rivieren hebben namelijk zelf ook iets magisch.

"Denkend aan Holland - zie ik brede rivieren - traag door oneindig - laagland gaan" (Marsman).

Dat zie ik ook. Graag. Andersom werkt bij mij ook: zie ik een brede rivier, dan denk ik aan deze dichtregel.

Ik realiseerde me onlangs dat dat echter niet bij alle rivieren zo werkt. In mijn hoofd maak ik onderscheid tussen échte rivieren in Nederland en de andere rivieren. De "echte" rivieren zijn Rijn, Lek, Waal, Merwede, Maas, Schelde en IJssel. Zeven stuks. Rivieren uit één stuk, rivieren die staan als een huis, rivieren waar je bij wijze van spreken voor omrijdt. De rest is van de categorie, okee ze zijn er wel, doen lekker hun best maar tellen niet echt mee. Die veroorzaken niet het Marsman-effect, om het zo maar te zeggen. Dommel, Hollandse IJssel, Rotte, zeg nu zelf, dit is van een andere orde.

In onze regio weet ik drie van die stromen: het Spaarne, de Amstel en de Zaan. Ze hebben nogal wat gemeen. In de eerste plaats: ze zijn alledrie ingedamd. Dat zien we terug in de namen Spaarndam, Amsterdam en Zaandam. Maar bijzonderder is, dat ik van geen van genoemde drie stromen weet waar ze beginnen, terwijl ik de streek toch redelijk goed meen te kennen. Het zijn geen gletscher-rivieren en voor zover ik weet zijn er geen bronnen waaruit ze ontspringen, ze zijn er gewoon ineens. Uit het niets, zo lijkt het. Een fascinerende gedachte.

Geschiedenis en aardrijkskunde raken elkaar hier heel dicht. Tientallen eeuwen geleden was Nederland niet veel meer dan een uitgestrekte hoeveelheid moeras in de delta van Rijn, Maas en Schelde. Want veel meer was het niet. Door de eeuwen heen is Nederland door de bewoners "ingericht": ingepolderd, ingedijkt, opgehoogd en aangeharkt. En in dat proces zijn dus ook die veenstromen ontstaan. En laten we daar blij om zijn, want ze geven iets extra's. Vooral in de stad. De mooiste plekjes in Haarlem vind je langs het Spaarne, vanaf de bruggen over de Amstel in Amsterdam heb je een prachtig zicht op de stad, uitkijken over de Zaan is iets bijzonders. Maar als ik daar ben, dan vraag ik me af "waar komt-ie toch vandaan?"

Reacties

Babs zei…
Zo stond ik met mijn lief (en zwanger) twee jaar geleden op de grens van Hongarije en Tsjechie, in de mooie plaats Estergom (mooie kathedraal). Vanuit de hoogte keek je zo op de Donau en er was slechts een brug over het water die ons van Tjechie scheidde. Daar zijn we natuurlijk ook nog even overheen gereden.
juli 12, 2006
Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

kersen keren

“Als het dit pinksterweekend inderdaad mooi weer wordt, dan kunnen we heel binnenkort weer kersen keren in de Betuwe”. Met een mysterieuze glimlach nodigt de man tegenover mij me uit om te reageren op deze indringende mededeling. Kersen keren? Daar heb ik nog nooit van gehoord. Ik krijg het gevoel dat ik in de maling word genomen. Maar aan de andere kant, ik ken de man als een serieuze manager, en hij komt tenslotte uit de Betuwe dus hij zal het beter weten dan ik. “Vroeger als jonge jongen deed ik dat veel. Je moet weten, die kersen hangen aan de boom en hebben de zon nodig om mooi rood te worden. Als je ze niet steeds omdraait, dan worden ze maar aan één kant rood en blijft de andere kant groen. Dat kan niet natuurlijk”. Ik probeer het me voor te stellen: ik ga op een trapje onder de boom staan en reik tot hoog boven mijn hoofd om een jonge kers om te draaien, heel voorzichtig zodat het steeltje niet afbreekt – en tsjak, daar sta ik met een klein kersje in mijn hand. Ik voel dat ik e...
Meer lezen

IJmond e.o.

Afbeelding
kapper Ik sta vandaag vroeg op, want om half tien heb ik een afspraak bij de kapper. Dat betekent dat ik op deze vrije dag toch gewoon de wekker moet zetten. Wanneer ik om half tien de zaak binnenloop blijkt dat ik pas vanaf tien uur wordt verwacht. Het is prachtig weer, dus ik maak nog lekker even een prettige wandeling door de stad. Om elf uur ben ik, haartjes gewassen en geknipt, weer thuis. Voor een week of zes ben ik daar weer vanaf. 112 In huis moet eerst een reddingsactie worden uitgevoerd. Broes blijkt zich te hebben verschanst achter een keukenkastje en bevindt zich, blijkens zijn klaaglijke gepiep, in een zeer benarde positie. Alles moet van de kant en met veel moeite slagen we erin hem te bevrijden. Stom beest. Spaarnwoude We besluiten om van het mooie weer te genieten en stappen in de auto. We rijden naar het recreatiepark Spaarnwoude voor een wandeling, koffie/thee en een lunch Onder de Platanen . strand Daarna sturen we naar het IJmuiderstrand. Door Velsen-Zuid, langs het...
Meer lezen

De mate van rampzaligheid

De onvolprezen Battus heeft dertig jaar geleden de aanzet gegeven tot wat hij noemde De Encyclopedie . Daarin beschrijft hij het hele leven en hele wereld. Jammergenoeg nog slechts in tweeënvijftig trefwoorden, maar dat mag de pret niet drukken. Deze encyclopedie is voorwaar geen gemeengoed bij het grote publiek geworden. Dat is jammer. Ik wil bij deze een poging doen om u als lezer deelgenoot te maken van enkele van Battus' unieke analyses van het leven en de wereld. Ik zal dat doen door van tijd tot tijd de beschrijving van een trefwoord, een entry zoals we dat zouden kunnen noemen, hier te publiceren. Met dank aan Battus natuurlijk. Ramp , hoe erg wij een ramp vinden, hangt af van het aantal slachtoffers dat erbij is te betreuren (dit aantal zal ik verder met N aanduiden), het aantal kilometers dat ons scheidt van de plaats van de ramp (die afstand zal ik verder A noemen), en het aantal jaren dat tussen ons en de ramp ligt (dit tijdsverschil geef ik voortaan door T aan). Ik ...
Meer lezen