Catch 22

Het dilemma

De PvdA-fractie vergadert vandaag over de vraag of er een tweede referendum moet komen over het nieuwe Europese verdrag. De fractie bevindt zich in een lastig parket.

Behandelen (lees: goedkeuren) zonder referendum betekent politieke zelfmoord. Dat zegt voormalig PvdA-Kamerlid Niesco Dubbelboer, in 2005 één van de initiatiefnemers van het beruchte eerste referendum. Hij wijst erop dat de PvdA eerder vóór een referendum was en dat fractievoorzitter Tichelaar dat onlangs nog heeft herhaald. "Dan mogen we nu niet draaien." Daar heeft-ie een punt. 'Draaien' speelt de SP en de PVV alle troeven in handen. Die zullen de PvdA volledig afbranden in de publiciteit. Geen prettig vooruitzicht.

Maar het alternatief is niet echt aantrekkelijk. Indien de PvdA-fractie wél aandringt op een referendum dan brengen ze het kabinet in een onmogelijke positie. Het kabinet was unaniem van mening dat een referendum onwenselijk en onnodig is. Dat vonden dus ook de PvdA-ministers. Hoe zouden die dan moeten reageren op die eis van de Tweede kamer? Balkenende heeft al gezegd dat in dat geval het kabinet de referendumeis van de Tweede Kamer naast zich neer zal leggen. Oei. Intern conflict binnen de coalitie. Val van het kabinet? Vervroegde verkiezingen? Wie breekt betaalt, is het aloude adagium. PvdA nog verder terug?

De PvdA-fractie lijkt alleen maar te kunnen kiezen uit twee kwaden. Lose-Lose. Politiek-strategische overwegingen beïnvloeden de besluitvorming. Dat is geen prettige situatie om een beslissing te nemen over zo'n belangrijke kwestie.

Ik hoop dat ze zullen standhouden ten opzichte van de druk van Marijnissen. Nederland heeft dit referendum niet nodig: we willen graag enthousiast lid blijven van Europa.