Ruimte op rechts

In Nederland staat een jarenlang gekoesterde traditie momenteel zwaar onder druk. We doen het al jaren met drie spitsen, maar is dat nog wel van deze tijd? Het driespitsenmodel van Oranje blijkt niet effectief. Alle topclubs in Europa spelen tegenwoordig 4-4-2.

Niet alleen op het voetbalveld spelen we al jaren met drie spitsen. Ook ons politieke model is op dit systeem gebaseerd: één op links, één op rechts en één in het centrum.

De VVD vervulde jarenlang de positie van rechterspits. Maar is de VVD zelf nog wel van deze tijd? Met hoeveel spitsen gaan we op rechts spelen? Is één niet genoeg? Er lopen er al een tijdje twee in het veld: Rutte en Wilders. En nu komt er nog een spits bij: Rita Verdonk gaat ook helemaal voorin meespelen. Dat lijkt allemaal een beetje veel.

Het zijn allemaal electorale overwegingen. Het gaat helemaal niet over politieke richtingen, of over basisprincipes, of over beginselen. Nee, het gaat om stemmen. Er blijkt aan de rechterkant van het politieke spectrum een enorm kiezerspotentieel, een grote vijver, en alledrie proberen ze daarin de meeste vissen te vangen.

Rutte staat er het slechts voor. Hij is de vertegenwoordiger van het fatsoenlijke liberale gedachtengoed, dat zijn wortels heeft in de Verlichting en de Franse Revolutie. Ik wil niet zeggen dat de VVD nooit met zijn tijd is meegegaan, maar in de kern is deze politieke beweging al meer dan tweehonderd jaar oud. En het lukt die partij niet om vanuit de principes van dat liberalisme de uitdagingen van de 21e eeuw aan te gaan. In de kern is het liberalisme conservatief, en Mark Rutte verdedigt de verworvenheden van twee eeuwen liberalisme. Mark is geen aanvaller, maar een verdediger. En iedereen weet, verdedigers moet je niet in de spits zetten.

Wilders is een ander verhaal. Wilders is een islamofoob, die er onophoudelijk op hamert dat de moslims in onze samenleving de oorzaak zijn van alle problemen. Rechtse borreltafelpraat. Populair thema. Wat je zegt ben je zelf, zeiden we vroeger al als kinderen onder elkaar: Wilders is knettergek. Maar hij brengt wel een nieuw en herkenbaar eigen geluid. Bij gebrek aan concurrentie rechts-voor, lukt het hem aardig om flink wat kiezers achter zich te krijgen.

Maar er komt nu een nieuwe rechterspits bij in het veld. Rita Verdonk gaat haar persoonlijke populariteit te gelde maken. Rutte heeft haar uit de fractie gegooid en de VVD-leden hebben dat besluit niet teruggedraaid. Alle ingrediënten zijn aanwezig voor een historisch liberaal schisma, een scheuring van de VVD. De conservatief-liberalen blijven binnen de VVD, onder leiding van Rutte en Kamp, met Bolkesteijn als partijgoeroe op de achtergrond. En Rita begint haar eigen partij op rechts, gesteund door Wiegel. Ze zal zich manifesteren als de one and only erfgenaam van het gedachtengoed van Pim Fortuyn. En ze zal grote aantallen stemmen halen. Hans en Rita: the future is ours, comrad. Rita is een echte aanvaller, doelgericht, handige passeerbewegingen. Verdedigt niet mee.

Er staan straks drie spitsen in het veld. Marijnissen op links, Balkenende in het centrum. En met Verdonk op rechts komt er straks eindelijk weer wat lijn in het spel. Dat driespitsensysteem is zo gek nog niet.

W.g.
Ir. Marcus Koperslager