Hyper

In Zimbabwe hebben ze een beetje last van geldontwaarding. De centrale bank van dat land heeft becijferd dat de inflatie in het afgelopen jaar ongeveer 2,2 miljoen procent is geweest. En er zijn economen die dat een veel te optimistische benadering vinden; 18 miljoen procent zou eerder komen.

Dat is onvoorstelbaar veel. Vanaf a.s. maandag komt er een bankbiljet van honderd miljard dollar in omloop. Dat is een 1 met 11 nullen. 100.000.000.000. Er bestaan al prepaid-telefoonkaarten van die waarde. Maar daar kun je vanaf maandag waarschijnlijk nog maar vier minuten voor bellen of zo. Want honderd miljard, dat is ongeveer de prijs voor een busritje van een buitenwijk van Harare naar het centrum. Nog wel. Dat gebeurt dus wanneer je als overheid besluit om een tekort op de begroting op te lossen door nieuw geld te drukken. Dat werkt dus niet.

In het Duitsland van de jaren twintig hadden ze ook hyperinflatie. De Weimarrepubliek ging er bijna aan onderdoor. In 1923 kon die Duitse regering alle nullen niet meer op de postzegels kwijt. Op het hoogtepunt werden de prijzen dagelijks tien keer zo hoog als de vorige dag. Er werden zelfs bankbiljetten gebruikt als brandstof voor de kachel, omdat deze meer warmte gaven dan de brandstof die je met dezelfde hoeveelheid bankbiljetten kon kopen.

Hyperinflatie ontwricht een samenleving fundamenteel. In het Duitsland van 1923, in november, tijdens het hoogtepunt van de hyperinflatie, deed ene Adolf Hitler voor het eerst van zich spreken, met zijn Bierkellerputsch in München.