De mythologie van Midden-aarde

J.R.R. Tolkien - De kinderen van Húrin

Het enorme wereldwijde succes van de film heeft het boek The Lord of the Rings van de Engelse schrijver Tolkien opnieuw in de belangstelling gebracht. Tolkien schreef dit epos in de periode tussen de jaren dertig en vijftig van de vorige eeuw. Het beschrijft tot in detail de gebeurtenissen rond de War of the Rings, die hij situeerde aan het einde van de Derde Era.

Dat geeft al aan dat er ook zoiets zou bestaan als een Eerste Era en een Tweede Era. Bij het overlijden van de schrijver in 1973 liet hij een enorme verzameling losse verhalen, aantekeningen en grove opzetten na van de gehele geschiedenis van Midden-aarde. Zijn zoon Christopher, de beheerder van deze literaire nalatenschap heeft het op zich genomen om deze verhalen te ordenen. Christopher publiceerde in de loop der jaren verscheidene boeken waarin de schepping van Midden-aarde en haar geschiedenis worden beschreven. Een complete mythologie dus.

De Silmarillion

In 1977 publiceerde Christopher Tolkien De Silmarillion, een verzameling van vijf werken waarin de totale geschiedenis wordt geschetst.

De Ainulindalë beschrijft de muziek van de Ainur, het scheppingsverhaal.

In de Valaquenta lezen we het verhaal van de Valar, de grote geesten die zijn afgedaald naar Midden-aarde. Centraal staat de strijd tegen de slechte Vala, Melkor.

Het meest uitgebreide boek is het derde werk, de Quenta Silmarillion. Het beschrijft de geschiedenis van de Eerste Era en de heroische maar hopeloze strijd van de Elfen en Mensen tegen de gevallen Vala Melkor, die nu Morgoth wordt genoemd. De Eerste Era eindigt wanneer de andere Valar ingrijpen en Morgoth verbannen.

De Akallabêth beschrijft de Tweede Era. De opkomst, bloei en val van Númenor, het machtige eiland van Mensen in het westen van Midden-aarde. De val van Númenor wordt bewerkstelligd door Sauron, de eerste luitenant van Morgoth. Númenor verdwijnt onder water, Sauron vlucht naar Midden-aarde. De Tweede Era eindigt met de Laatste Alliantie van Elfen en Mensen, die onder leiding van Gil-Galad en Elendil Sauron verslaat.

Het vijfde boek gaat Over de Ringen van macht, en beschrijft de Derde Era, eindigend in de War of the Rings en de definitieve ondergang van Sauron.

De Eerste Era

De belangrijkste bron voor de geschiedenis van de Eerste Era is dus de Quenta Silmarillion. Bij het samenstellen daarvan vond Christopher Tolkien vele losse verhalen. Daartussen trof hij drie wat langere aan, met relatief veel details.

Het eerste daarvan was Het verhaal van Tinúviel, dat in de Ring in verkorte vorm terugkeert als de historie van Beren en Lúthien. Aragorn vertelt dat verhaal aan de hobbits op Weertop.

Het tweede was Turambar en de Foalókë.

En tenslotte was er De val van Gondolin.

Samen zijn dit de 'grote verhalen' uit de Oudste Tijden.

Christopher Tolkien heeft het tweede grote verhaal uitgewerkt tot een complete roman, De kinderen van Húrin.

Túrin Turambar

Die kinderen zijn Túrin en Nienor. Túrin is de hoofdpersoon van het verhaal. Hij is een Mens uit het Huis van Hador en een tragische antiheld. Hij zou de meest rechtschapen man zijn die ooit geleefd heeft. Ook wordt hij beschouwd als de machtigste strijder van zijn tijd, hoewel zijn vader Húrin ook met deze titel geëerd wordt. Túrin heeft als een van de weinigen uit het Huis van Hador donker haar en grijze ogen, waarmee hij lijkt op de Noldorijnse Elfen.

Túrin Turambar, de verdoemde held, ontvlucht als kleine jongen huis en haard. De Elfenkoning Thingol adopteert hem. Met een magisch zwaard gaat de volwassen Túrin de strijd aan met de dienaren van Morgoth. En zo gaat hij zijn noodlot tegemoet. Het verhaal is fraai geïllustreerd in kleur en zwart-wit door Oscarwinnaar Alan Lee. Het verhaal staat op zichzelf en past logischerwijs qua stijl en thematiek meer bij De Silmarillion dan bij The Lord of the Rings. Zo komen er geen hobbits in voor en is de sfeer veel melancholischer. De vertaling is vloeiend. Dit heroïsche fantasy-verhaal zal een groot publiek aanspreken. Achterin het boek een verklarende lijst van namen en een interessante uitslaande landkaart. Verzorgde uitgave.

Als je De Silmarillion niet kent adviseer ik om eerst dat boek te lezen, en dan vooral de Quenta Silmarillion, voordat je aan De kinderen van Túrin begint.